Chơi Rubik là một cách giải trí được khá nhiều người lựa chọn. Thậm chí, còn có rất nhiều giải đấu lớn được tổ chức trên toàn thế giới dành cho những người đam mê Rubik. Tuy nhiên, việc giải Rubik 3×3 khiến khá nhiều người chơi gặp khó khăn. Nếu bạn muốn học cách chơi Rubik 3×3, hãy tham khảo bài viết dưới đây nhé.
Hướng dẫn cách chơi Rubik 3×3 cơ bản dành cho người mới
I. Giới thiệu Rubik 3×3
Lập phương Rubik (khối Rubik hay đơn giản là Rubik) là một trò chơi giải đố trí tuệ được sáng lập bởi giáo sư người Hungary, Ernox Rubik vào năm 1974. Đây là một trong những trò chơi được phát minh ra nhằm giúp người chơi giải trí nhưng đồng thời cũng giúp người chơi phát triển tư duy và trí tuệ. Có thể nói khối Rubik là một trong những loại đồ chơi bán chạy nhất thế giới.
Rubik 3×3
1. Hình dạng và màu sắc của Rubik 3×3
Khối Rubik 3×3 được cấu tạo bởi các mảnh ghép lại thành một khối lập phương 6 mặt. Mỗi mặt của Rubik bao gồm 9 ô vuông và được sơn phủ một trong sáu màu khác nhau, thông thường là trắng, đỏ, vàng, cam, lục và lam (một số khối khác thay thế mặt màu trắng bằng màu đen, trong đó trắng đối diện với vàng, cam đối diện với đỏ, lục đối diện với lam.)
Rubik 3×3
2. Các viên trên khối Rubik 3×3
Khối Rubik 3×3 bao gồm 26 mảnh/ viên Rubik ghép lại với nhau:
- Viên trung tâm: gồm 6 viên, mỗi viên trung tâm chỉ có 1 mặt màu, dù bạn quay như thế nào đi nữa thì vị trí của các viên này đều không thay đổi. Như vậy, màu của một viên trung tâm ở một mặt nào đó cũng chính là màu của cả mặt đó.
- Viên cạnh: gồm 12 viên, mỗi viên có 2 mặt màu. Các viên này nằm giữa các cạnh của khối Rubik.
- Viên góc: gồm 8 viên, mỗi viên có 3 mặt màu. Các viên này nằm ở các góc của khối Rubik.
Tên của từng bộ phận
3. Quy ước kí hiệu trên mặt khối Rubik 3×3
Rubik bao gồm 6 mặt, các mặt được ký hiệu theo tên viết tắt của chúng trong tiếng Anh. Việc thống nhất các ký hiệu này nhằm giúp các bạn có thể xem thêm các cách giải trong nhiều tài liệu khác. Bao gồm: R , L , U, D, F, B . Cụ thể như sau:
- Mặt trước: F (Front)
- Mặt sau: B (Back)
- Mặt bên phải: R (Right)
- Mặt bên trái: L (Left)
- Mặt trên: U ( Up)
- Mặt dưới: D (Down)
Ký hiệu thể hiện trên khối Rubik
4. Quy ước kí hiệu về cách xoay trên khối Rubik
- Khi viết chữ cái các mặt in hoa như R L U D F B: nghĩa là xoay các mặt tương ứng 90 độ theo chiều kim đồng hồ.
- Khi viết chữ cái các mặt in hoa kèm theo dấu ‘ như R’ L’ U’ D’ F’ B’ hoặc chữ i như Ri Li Ui Di Fi Bi: nghĩa là xoay các mặt tương ứng 90 độ ngược chiều kim đồng hồ.
- Khi viết chữ cái các mặt in hoa kèm theo số 2 như R2 L2 U2 D2 F2 B2: nghĩa là xoay các mặt tương ứng 180 độ, theo chiều nào cũng được.
Cách xoay khối Rubik 3×3
Ví dụ: khi gặp công thức B tức là xoay mặt B cần được xoay 90 độ theo chiều kim đồng hồ thì ta phải để mặt B hướng về phía mình rồi mới xoay 90 độ theo chiều kim đồng hồ.
5. Lợi ích của việc chơi Rubik
- Cải thiện trí nhớ
- Tập luyện sự kiên nhẫn
- Hình thức giải trí lành mạnh
- Tăng cường sự tập trung
- Tăng cường khả năng giải quyết vấn đề
II. Hướng dẫn chi tiết về cách giải Rubik cơ bản
Để giải khối Rubik 3×3 theo phương pháp cơ bản, chúng ta sẽ tiến hành lần lượt 7 bước với trình tự như sau:
Các bước xoay Rubik 3×3
1. Giai đoạn 1: Tạo thành hình chữ thập mặt màu trắng
Hướng dẫn nhanh
Xoay mặt màu trắng hướng lên trên và tạo hình chữ thập màu trắng trong đó vị trí các viên cạnh đúng màu với các viên tâm của các mặt khác.
Chữ thập màu trắng ở tầng 1
Hướng dẫn chi tiết
Xác định 1 viên cạnh màu trắng cần di chuyển.
Di chuyển viên cạnh đó về mặt trước F. Lúc này, chúng ta sẽ có ba vị trí của viên cạnh này ở mặt F là: tầng 1, tầng 2 hoặc tầng 3.
Bằng một số phép quay nhất định, đưa nó về vị trí tầng 2, ở mặt trước bên phải, tức vị trí được đánh dấu X dưới hình.
Vị trí được đánh dấu X
Ví dụ: nếu viên cạnh trắng này đang ở 4 vị trí sau, thì dùng F, F’ hoặc F2, F2′ để đưa về tầng 2.
4 vị trí viên cạnh trắng
Xác định vị trí mà viên này sẽ phải trở về. Xoay U ( Hoặc U’) để đưa vị trí đó về vị trí mặt trên bên phải, tức vị trí X dưới đây. Lúc này, ta sẽ có 2 trường hợp sau:
Giải bước 2 chữ thập Rubik 3×3
Thực hiện công thức để đưa viên cạnh về vị trí X
Trường hợp 1: Đơn giản là xoay R
Trường hợp 2: Thực hiện U F’ U’ hay U Fi Ui
Lặp lại các bước từ 1 đến 3 để giải 3 viên cạnh còn lại.
Lưu ý: Tránh quay các bước quay làm ảnh hưởng tới các cạnh đã giải.
Kết thúc giai đoạn 1:
Ta được kết quả là một hình chữ thập màu trắng và đúng với các màu trung tâm như sau:
Hình chữ thập màu trắng
2. Giai đoạn 2: Hoàn thiện tầng 1 của khối Rubik
Hướng dẫn nhanh
Giải tất cả các viên góc màu trắng để hoàn thiện tầng 1.
Hoàn thiện tầng 1
Hướng dẫn chi tiết
Để thuận tiện, ta quay ngược khối Rubik lại, có nghĩa là mặt màu trắng sẽ là ở dưới, mặt màu vàng trở thành trên.
Ô góc màu trắng là ô có 3 màu, 1 mặt là màu trắng. Ở đây X được đánh dấu là vị trí mà ô góc đó phải trở về.
- Bước 1: Nếu viên góc ở tầng 3 ( tức tầng màu vàng), dùng U hoặc U’ để đưa về 3 trường hợp sau:
Giải tầng 1 Rubik 3×3
- Với hình 1: Sử dụng công thức xoay U R U’ R’
- Với hình 2: Sử dụng công thức xoay R U R’
- Với hình 3: Vị trí của mặt viên góc khác một chút so với hình 1 và 2, đó là mặt màu trắng không ở mặt cạnh mà ở mặt màu vàng. Do đó đầu tiên, bạn đưa mặt viên màu trắng này sang bên cạnh như hình 1 và 2 bằng cách xoay R U’ R’ U2 .
- Bước 2: Chọn một trong hai công thức hình 1 hoặc hình 2 để giải tiếp.
Nếu viên góc ở tầng 1 ( tức ở tầng màu trắng)
Ở trường hợp này, ta thấy rằng viên góc này đang ở đúng tầng 1, nhưng đang sai vị trí hoặc sai hướng. Có 3 trường hợp như sau:
Vị trí viên góc ở tầng 1
Trước tiên, dùng công thức (R U R’ U’) để đưa viên góc về tầng 3. Sau đó, dùng phương pháp giải tầng 3 như trên để giải tiếp.
Kết quả sau giai đoạn 2Tầng 1 hoàn thành đồng thời các ô cạnh đúng với vị trí màu các bên như hình.
Kết quả giai đoạn 2
3. Giai đoạn 3: Hoàn thành tầng 2 của khối Rubik
Hướng dẫn nhanh
Ta chỉ cần giải 4 viên cạnh, đưa chúng về đúng vị trí ở tầng 2.
Hoàn thiện tầng 2 Rubik 3×3
Hướng dẫn chi tiết
Đầu tiên ta xác định các viên cạnh của tầng 2, đó là các viên cạnh còn lại mà không có màu vàng. Các viên này có thể nằm ở tầng 2 hoặc tầng 3.
- Nếu viên cạnh nằm ở tầng 3
Bước 1: Xác định vị trí viên cạnh cần đưa tới bằng cách xem xét 2 màu của viên cạnh. Ta gọi vị trí cần tới đó là Goal. Cầm Rubik sao cho viên Goal nằm ở mặt F.
Bước 2: Xoay U, U’ hoặc U2 để đưa viên cạnh đến vị trí gần Goal sao cho trục giữa của mặt F trùng màu, tạo thành chữ T.
Bước 3: Tùy vào từng trường hợp, dùng 1 trong 2 công thức sau để giải:
Trường hợp viên cạnh nằm ở tầng 3
- Nếu viên cạnh nằm ở tầng 2
Bước 1: Dùng công thức (R U’ R’) (U’ F’ U F) để xếp và xoay viên cạnh về tầng 3.
Bước 2: Dùng phương pháp phía trên để giải.
4. Giai đoạn 4: Tạo chữ thập màu vàng ở tầng 3
Hướng dẫn nhanh
Tạo thành hình chữ thập màu vàng ở tầng 3 của Rubik nhưng không cần phải đúng màu với các cạnh.
Hướng dẫn chi tiết
Cách 1: Có 3 trường hợp của tầng 3 là: chỉ có 1 Dot, có 3 Dot hình chữ L, có 3 Dot theo đường thẳng. Nhưng phương pháp ở bước này chỉ cần một công thức đó là: F R U R’ U’ F’.
- Trong trường hợp 1 Dot: chúng ta cần xoay công thức này ba lần
- Trong trường hợp 3 Dot chữ L: chúng ta cần xoay hai lần. Lưu ý hướng của chữ L
- Trong trường hợp 3 Dot đường thẳng nằm ngang: chúng ta xoay công thức này 1 lần
Công thức tạo chữ thập màu vàng
Khi đó tầng 3 của khối Rubik sẽ lần lượt thay đổi theo thứ tự như hình dưới.
Lưu ý: Hướng của khối Rubik rất quan trọng, vì vậy hình dạng “L” phải có dạng như minh họa và đường thẳng phải nằm ngang.
Hình dạng “L”
Cách 2: Nếu như bạn đang ở dạng chữ L, bạn sẽ có thể chuyển ngay đến dạng chữ thập mà chỉ cần xoay 1 lần công thức là: F U R U’ R ‘F’
Tạo chữ thập màu vàng
Công thức xoay
Công thức giải giai đoạn 4
5. Giai đoạn 5: Đưa các viên chữ thập màu vàng về đúng vị trí
Hướng dẫn nhanh
Sau giai đoạn 4, chúng ta đã tạo ra được chữ thập màu vàng ở tầng 3, nhưng có thể vị trí của chúng không đúng. Vì vậy bước này giúp đưa lại chúng về đúng vị trí, tức là các các mặt cạnh trùng với màu của viên tâm.
Hướng dẫn chi tiết
- Bước 1: Quan sát khối Rubik, kiểm tra vị trí của các mảnh cạnh màu vàng cần chuyển đổi. Cầm Rubik sao cho hai cạnh cần hoán đổi với nhau nằm ở mặt trước F và mặt trái L.
- Bước 2: Thực hiện công thức (R U) (R’ U) (R U2) R’ U để hoán vị giữa cạnh vàng mặt F với cạnh vàng mặt L.
Hoán vị giữa cạnh vàng mặt F với cạnh vàng mặt L
Kết quả giai đoạn 5Chúng ta sẽ được hình khối rubik như sau:
Kết quả giai đoạn 5
6. Giai đoạn 6: Đưa các viên góc màu vàng về đúng vị trí
Hướng dẫn nhanh
Đưa các viên góc màu vàng về đúng vị trí của chúng ( nhưng có thể sai hướng).
Hướng dẫn chi tiết
Quan sát xem các viên góc màu vàng có viên nào đang nằm sai vị trí không. Đúng vị trí được hiểu là viên có 3 góc màu: màu vàng và 2 màu còn lại đang nằm ở giao điểm tại 3 cạnh có màu tương ứng ( không nhất thiết trùng màu tâm).
Ở bước này, chúng ta sẽ thấy rằng: sẽ luôn chỉ có 0, 1 hoặc là 4 viên góc ở vị trí đúng.
- Nếu có 1 viên góc ở vị trí đúng: Cầm khối Rubik sao cho viên đúng này ở vị trí FRU ( Mặt trước, phía trên, bên trái). Áp dụng công thức: U R U’ L’ U R’ U’ L
Vị trí đúng của các viên góc màu vàng
- Nếu không có viên góc nào ở vị trí đúng: Bạn cần thực hiện công thức trên khoảng 2 lần để tạo được 1 góc đúng.
- Nếu cả 4 viên góc đúng thì bạn có thể chuyển ngay tới giai đoạn 7
7. Giai đoạn 7: Hoàn thành phần còn lại
Hướng dẫn nhanh
Hoàn thiện giải khối Rubik bằng cách hoán đổi hướng đúng của các ô góc ở giai đoạn 6 nếu như chưa đúng hướng.
Hướng dẫn chi tiết
Sau giai đoạn 6, nếu các viên góc vô tình quay đúng hướng thì bạn đã hoàn thành khối Rubik mà không cần đến giai đoạn 7. Còn nếu không bạn cần thực hiện như sau:
Bước 1: Chọn hướng cầm Rubik sao cho 1 viên góc màu vàng bị sai hướng nằm ở mặt trước, phía trên, bên phải như vị trí đánh dấu, tức vị trí FRU.
Bước 2: Thực hiện chẵn lần (2 hoặc 4 lần) công thức sau: R’ D’ R D để định hướng đúng góc này, dừng thực hiện khi mặt vàng ở đúng vị trí. Việc xáo trộn các tầng 1, 2 không có vấn đề gì cả vì chúng sẽ tự về vị trí đúng sau khi giải xong tất cả các góc sai.
Hoàn thành giải khối Rubik 3×3
Bước 3: Dùng U / U’ để chuyển các ô vàng sai hướng còn lại đến vị trí đánh dấu FRU và tiếp tục áp dụng lại công thức trên cho đến khi tất cả các ô góc vàng được giải.
Lưu ý: Ngoại trừ viên góc đầu tiên, chỉ sử dụng U và U’ để di chuyển các góc còn lại tới vị trí FRU.
Ví dụ: Có 2 góc cần định hướng và liền nhau
Góc định hướng thứ 1
Góc định hướng thứ 2
Kết thúc: Khi tất cả các góc được định hướng chuẩn, thì bạn đã giải xong khối Rubik 3×3.
Khối Rubik 3×3 đã hoàn thành
Trên đây là những hướng dẫn chi tiết nhất cho những người mới bắt đầu chơi Rubik 3×3. Hy vọng bạn có thêm thông tin hữu ích để bắt đầu chơi. Chúc các bạn sẽ thành công với cách giải Rubik 3×3 này nhé!
